Yalın Düşünce ve Beş Temel İlkesi

Ekim ayına girip yılın son çeyreğine başlarken blog sayfasının 8 ayını tamamladığını fark ediyorum. Ama bu blog sayfasını açmadan 4-5 ay önce kaleme aldığım bu makale aslında benim blog sayfası hayalimi ateşleyen ilk kıvılcımdır. Yalın Düşünce ve 5 Temel ilkesini kısa ve resmi bir dille anlatmamı isteyen bir yazı talebi için kaleme aldığım ve aşağıda okuyacağınız bu “resmi” yazı; benim tarzımdan biraz farklı gözükse de istediğimde oldukça “sıkıcı” olabileceğimi de gözler önüne seriyor 🙂

Her ne olursa olsun, Yalın’ı Yalın bir şekilde anlattığı ve benim için önemi büyük olduğu için Ekim ayını ve son çeyreği bu yazıyla açıyorum.

İyi Okumalar Efendim!

“Yalın’ın kelime anlamı her ne kadar Türkçe’de sadelik ve gösterişten uzaklık olarak tanımlansa da 90’lı yıllardan itibaren bu kelime artık “israfla savaş” ile aynı anlama geldi.

Daniel Jones ve Jim Womack’ın isim babası olduğu Yalın Düşünce, sistemdeki tüm israflardan arınıp “Yalın”laşmayı hedef alan bir yaklaşım olarak 90’lı yılların başından itibaren literatürdeki yerini almaya başladı. İngilizce anlamı “yağsız” olan bu kelime fabrikalarda işletmelerde biriken stokları yapılan israfları vücutta biriken yağlara benzeterek Lean Thinking olarak anılmaya başlandı.

Yalın Düşünce ilk olarak Dan Jones ve Jim Womack’ın 1985-1990 yılları arasında Uluslararası Motor Araçları Programı (IMVP) kapsamında yaptığı araştırmalar sonucu yazdıkları “Dünyayı Değiştiren Makina” kitabıyla anılmaya başlandı.  Aslında Toyota Üretim Sistemi ve Henry Ford’un öncüsü olduğu Seri Üretim Sistemi arasında ciddi bir kıyaslama yaptıkları bu çalışma Japon Otomotiv Endüstrisi hakkında Amerikan Otomotiv devlerinin yaptırdığı gerçek bir benchmark çalışmasıdır.
Beş temel ilke etrafında şekillenen Yalın Düşünce aslında Toyota Üretim Sistemi’nin Amerikan yorumu olarak da nitelendirilebilir.
Müşterinin bakış açısından değeri belirleyip, bu değerin akışı esnasındaki bütün adımları tanımladıktan sonra; değer yaratmayan adımları yok ederken, değer yaratan faaliyetleri sistematik bir şekilde düzenleyip bu değeri çekmelerini sağlayan ve bu yolla mükemmelliğe ulaşmayı hedefleyen bir düşünce metodolojisi olarak da tanımlayabileceğimiz Yalın Düşünce yapısının 5 temel ilkesini ele alalım.

1. Değer: Müşterinin parasını ödemeye hazır olduğu,ihtiyaçlarını belli bir zaman diliminde, belli bir fiyattan karşılayan ve belli özelliklere sahip belli bir ürün ve/veya hizmet olarak tanımlanabilir.(Bkz.Değer Kavramı üzerinden Kalite) Yalın Düşüncenin temelinde müşterinin isteklerini karşılamayan her ürün ve/veya hizmet bir israf (Muda) olarak tanımlanır. Fabrika veya organizasyonu bir sistem olarak tanımlarsak, sistemdeki tüm israflardan arınmayı hedef alan Yalın Düşünce için “Değer” sadece müşteri nezdinde belirlenir.
2. Değer Akışı: Sistem içindeki tüm faaliyetler Değer Yaratan, Değer Yaratmayan (Muda-İsraf) ve Zorunlu İsraf’lar olarak üçe ayrılır. Sistem içindeki tüm adımları analiz edip tanımladıktan sonra  Değer Yaratmayan faaliyetleri yok etmek, Zorunlu israflardan da mümkün olduğunca arınmayı hedeflemek ve Değer yaratan faaliyetlerin sistem içindeki tüm faaliyetlere oranını artırmak Değer Akışını sağlamak için gereklidir. Bir ürün ve/veya hizmetin ortaya konma sürecinin bu kapsamlı analizi ve yeniden yorumlanması “değer akış”ını haritalamak (bkz.Değer Akış Haritalama-VSM) olarak tanımlanır.
3. Sürekli Akış: Sistem içinde Değer Yaratan faaliyetlerin oranı arttırıldıktan sonra değer yaratan bu adımların sistematik bir şekilde gerçekleşmesini sağlamak, yukarıda tanımlanan değerin “akması” için gereklidir. Hammadde veya taslak halden ürün veya hizmete dönüşen süreç ne kadar hızlı gerçekleşirse o sistemin “akış” hızı o kadar yüksek demektir. Akışın sürekliliğini sağlamak değerin hızlı bir şekilde nakde dönmesini sağlar.
4. Çekme: Değerin akışını gerçekleştirmek için süreç hızını kontrol etmek önemlidir. Süreç hızının kontrolü ise sistemdeki tüm israflardan arınarak gerçekleşir. Amaç, müşterinin ihtiyaçlarını karşılayan ürünü üretmek olduğu Yalın Sistemde her proses bir önceki prosesin müşterisidir ve ondan ürün talep eder.  Müşterisi ürün talep etmeden üretmeyen prosesler böylece birbirlerinden ürünü “çekerek” (bkz. Süpermarketlerde Çekme Sistemi) üretmiş olurlar.
5. Mükemmellik: Değer tanımlandıktan sonra bu değerin sürekli bir şekilde akışını gerçekleştirmek ve bunu müşterinin değeri çektiği ve isteklerinin tam anlamıyla karşılandığı sistem içinde sağlamak gerçek bir özveri ve ciddi bir analizi beraberinde getirir.  Bu elbette bir anda gerçekleşecek kadar basit bir olgu değildir. Küçük mütevazi adımlarla mükemmellik resmine yaklaşmayı hedeflemek gereklidir. Çünkü daha iyisi her zaman vardır. (bkz. Kaizen)

Yalın Düşünce yukarıda tanımladığımız 5 temel ilke üzerine bina edilmiştir. Japon Otomotiv Devi Toyota’nın yaratıcısı olduğu ve efsane mühendisi Taiichi Ohno tarafından ortaya konulan “Toyota Üretim Sistemi’nin 1990’lı yıllarda ortaya çıkan Amerikan yorumu” olarak tanımlayabileceğimiz Yalın Düşünce; günümüzde ülkemiz de dahil olmak birçok ülkede, karlılığı artırma hedefi için çalışan birçok işletmenin krizden çıkışının ve mükemmelliğe yolculuğunun adı olmuştur.”

(24.09.2011)

Sevgiler

CY