Yalın Dönüşüm’lerde Metal Yorgunluğu

Yalın Dönüşümlerde karşılaşılan en büyük sorunlardan biri başlangıçta hevesle katılım gösterilen, masal gibi başlayan bu “projenin(!)” nasıl olup da kimsenin destek vermediği bir “angarya” olarak algılandığı konusudur. İşte bu yüzden, zaman içerisinde mekanik sistemlerin yük taşıma özelliklerini kaybetmesine sebep olan “metal yorgunluğu” benzetmesini Yalın Dönüşüm için yapmak hiç de yanlış olmaz.

Metal yorgunluğunu incelediğinizde;

“Bir malzemenin sürekli veya periyodik olarak dinamik yüklenmeye maruz kalması sonucunda yerel ya da ilerlemeli hasara uğraması”

olarak tanımlandığını görürsünüz. Eğer bu hasarlar fark edilmezse malzeme üzerindeki çatlaklar dolayısıyla malzeme, tasarımsal yük aynı bile olsa kopmak veya kırılmak zorunda kalır. İşte bu yüzden malzeme üzerindeki gerilmelerin ve çatlakların tespiti periyodik şekilde ölçülmelidir.

METAL YORGUNLUĞU VE YALIN DÖNÜŞÜMDE GÖREV ALANLAR

Yalın Dönüşüm gibi günlük rutinleri büyük düzeyde değiştiren veya değişime zorlayan bir dinamik yük, doğru yönetilmez ise, bu rutinleri yürütecek olan organizasyonda ve çalışanların üzerinde mikro seviyede hasarlar bırakabilir. Eğer bu hasarlar tespit edilmez veya hasar sebepleri önlenmez ise Yalın Dönüşüm, akma geriliminden, kopma gerilimine geçen bir malzeme karakteristiği göstererek işletme içerisindeki yaşamını sona erdirir.

Metal yorgunluğundan daha da kötüsü, kopmuş bir parçanın farkına varılmadan sistemin çalışmaya devam ettirilmesidir. Böyle durumlarda mekanik hasar almış bir sistem, her ne kadar ilk başta fonksiyonlarını yerine getiriyor gibi görünse de müdahale edilmediğinde çok daha büyük hasarlar bırakma riskini bünyesinde barındırır. Hasar almış Yalın Dönüşümlerde de durum bunun birebir aynısıdır. Organizasyonda meydana gelen çatlak eğer fark edilmez, sebepleri araştırıp müdahale edilmezse Yalın Dönüşümler, organizasyona faydadan çok zarar getirebilir.

Metal yorgunluğunu ortadan kaldırmak için sistemde birtakım iyileştirmeler yapmak gereklidir. Bunlardan ilki ve en kolayı, kullanılan parçanın yerine yenisini takarak, sistemin çalışabilmesini sağlamaktır. İkincisi ise malzemenin metalurjik yapısını güçlendirmek için ısıl işlem uygulayarak daha yüksek mukavemetli bir parça elde etmektir. Sonuncu yöntem de mekanik sistemdeki dinamik yükleri doğru analiz edip mekanizmayı yeniden ele almaktır.

SONUÇ:

Yalın Dönüşümlerdeki metal yorgunluğunu ortadan kaldırmak için de aynı yöntemleri uygulamak gerekir.

1. Bunlardan ilki ve en kolayı (ancak en ilkel olanı) metal yorgunluğu olan kişiyi ya da kişileri organizasyondan çıkarmaktır. Ancak söz konusu insan olduğu için bu organizasyona verilebilecek daha büyük bir hasarı da beraberinde getirecektir. Çıkarılan kişilerin yerine gelen yenilerinin mekanik bir parçadan çok daha fazlasını yapması; aynı zamanda organizasyona uyum sağlaması da beklenir. Böyle durumlarda bir yeri yaparken diğer tarafı bozma riski ile karşı karşıyasınızdır.
2. İkinci yöntem malzemenin metalurjik yapısını güçlendirmek için kullanılan ısıl işlem (eğitim, alışkanlık geliştirme, sıkı takip ve koçluk) uygulamasıdır. Çalışanın becerileri doğrultusunda verilen işler kadar çalışanın bilgi ve becerisini doğru bir rutinde geliştirmek de sistemdeki metal yorgunluğunu ortadan kaldıracaktır. Yalın Dönüşüm ile ilgili bilgi ve uygulama becerisini geliştiren çalışan, Yalın Dönüşüm’ün faydalarını kavrayacak ve bu işi bir angarya olarak görmenin ötesinde bir gelişim fırsatı olarak algılayacaktır.
3. İkincisi kadar etkili üçüncü yöntem de sistemdeki mekanik hasarın sebeplerini tespit etmek, (doğru amaçsız olmayan metriklerle sistemi ölçmek ve değerlendirmek) ve mekanizmayı (organizasyonu) yeniden ele almaktır. Yanlış tasarlanmış bir mekanizmada, doğru seçilen bir malzeme nasıl çalışamaz ise; doğru organizasyon yapısının üzerine oturmamış bir Yalın Dönüşümde de çalışanlar Yalın Dönüşüm’ü benimseyemez. Tek kişiye bindirilen (Yalın Ofis temsilcisi) ve organizasyonel desteği tam olarak kurgulanmamış Yalın Dönüşüm’lerde metal yorgunluğu kaçınılmazdır.

Metal Yorgunluğu göz ardı edilen Yalın Dönüşüm’ler, çalışan boyutundaki başarısızlık faktörlerinin ilkini (ve belki de en önemlisini) oluşturmaktadır. Çalışan motivasyonu, gelişimi sağlanmayan, organizasyon yapısı düşünülmeden, üst yönetimin tam (sözde değil özde) desteği almaksızın başlatılan Yalın Dönüşümlerde sonucun hüsran olması kaçınılmazdır.

Bu konuyu önümüzdeki haftalarıda Yalın Dönüşümler Neden Başarısız Olur? yazı dizisinin Çalışan Boyutunda tekrar ele alacağım. Yazı Dizisinin diğer yazıları için:

• Yalın Dönüşümler Neden Başarısız Olur?
• Lider Boyutu – Yalın Dönüşümler Neden Başarısız Olur?
• Strateji Boyutu – Yalın Dönüşümler Neden Başarısız Olur?

Sevgiler

Can Yükselen