Yalın Dönüşümler Neden Başarısız Olur?

Yalın Düşünce’nin 1990’ların başından beri popülerliği her geçen gün artarken Yalın Dönüşüm yolculuklarının sayısı da bununla birlikte paralellik gösteriyor. 1996’da yayınlanan Yalın Düşünce kitabında bu işin yalnızca otomotivde değil; aynı zamanda farklı imalat sektörlerinde uygulanabileceği ispatlandıktan sonra Yalın Dönüşüm kavramı bambaşka bir boyut kazandı. Bunu 2000 yılında yayınlanan ve imalat dışı uygulamalarla kendinden söz ettiren Yalın Çözümler izledi. Bugün literatürü taradığınızda, 30-40 yıl önce sadece Toyota Üretim Sistemi veya JIT (Just in Time) ya da Kanban sanılan bu sistemin artık bambaşka sektörlerde uygulamalarını görmek ve başarı hikayelerini okumak mümkün. Yalın Dönüşümler eğer başarılı olmasaydı Yalın’ın 30 yıldır tükenmeyen popülerliğinin açıklamak pek de mümkün olmazdı. Peki ya başarısız olanlar?

Neden Bu Yazıyı Yazma Gereği Duydum?

Geçtiğimiz haftalarda elime geçen Harvard Business Review’da yayınlanan “Süreç Gelişimini Kalıcı Hale Getirmek” başlıklı yazıda, “geliştirme inisiyatifi” olarak adlandırılan tüm sistemlerin (ki bu inisiyatif kervanının içinde 6 sigma, agile ve pek tabii Yalın da var) başarılı sonuçlar elde etmesine karşın bazı noktalarda eksiklerinin bulunduğu belirtiliyor ve “Making Process Improvement Stick” adlı makale referans gösterilerek bu tür geliştirme inisiyatiflerinin başarısızlıklarının ardındaki faktörler ele alınıyor.

Durum böyle olunca bana da bu HBR makalesini bir solukta okumak düştü. E rahat durdum mu? Elbette hayır, HBR yazısındaki referans makaleyi google’ı didik didik edip buldum ve titizlikle inceledim; ve hatta o makaledeki birtakım referanslara (bkz: legrand-wiremold hezimeti) da dayanamayıp göz attım. Yıllardır içinde bulunduğum sektörde konu ile ilgili böyle bir iddiayla karşı karşıya kalınca insan kendini bu konuda sorumlu hissediyor ve konuyu derinleştirmek istiyor. İşte o yüzden ben konuyu hem daraltıp; hem de derinleştirmeyi daha uygun buluyorum ve sorumu soruyorum: Yalın Dönüşümler Neden Başarısız Olur?

HBR yazısı ve yazıya referans olan makalede başarısızlığın ardındaki dört faktörden bahsedilmiş ve başarısızlığın kanıtı olarak da 14 ülkede 2 binden fazla şubesi ve 16 milyondan fazla müşterisi olan bir Avrupa bankasında 2012ʼden 2017ʼye kadar başlatılan 204 yalın projeden sadece 36%’sının 2 yıldan daha uzun sürede gelişimini sürdürmeye devam etmesi gösterilmiş. Çalışma ile ilgili detayları HBR sitesine ve HBR’nin referans gösterdiği makalenin orijinaline ulaşarak inceleyebilirsiniz.

Elbette tek bir sektörden paylaşılan yukarıdaki veriler, bugüne kadarki tüm Yalın Dönüşüm’lerin “sürdürülemez” olduğunu ispatlamıyor olsa da beni şüphelendirmeye yetiyor. Yalın Dönüşüm yolculuğunda görev aldığım veya liderlik ettiğim projeler boyunca çoğu zaman kendime sessizce sorduğum ve bazen de bizzat yöneticiler ve ekipler ile tartıştığım “ilerlemeyi nasıl sürdürülebilir kılarız?” sorusunun ve sıkıntısının sayısallaştırılmış hali bu akademik makale…

Üç Ana Boyut

Tüm bunlar ışığında makalelerin bana düşündürdükleri ve tecrübelerimin getirdikleri ile Yalın Dönüşüm yolculuklarının neden yol kazasına uğradığını; yol kazasına uğramayanların ise neden yolda kaldığını 12 nedende detaylandırmayı uygun buldum. Bu 12 nedeni listelerken; başarısızlık faktörlerini Lider, Strateji ve Çalışan boyutunda kategorize etmenin daha doğru olacağını düşündüm.

Dilerseniz 3 ana boyut altında kategorize edilmiş 12 faktörün neler olduğunu kısaca listeleyerek bu yazı dizisine başlayalım.

1. Lider Boyutu
   1. Lider(lik) Yoksunluğu
   2. Araç/Slogan Fetişizmi
   3. Dogmatik Yaklaşımlar
   4. Tecrübeyi Kopyalama
2. Strateji Boyutu
   1. İnsan Faktörünü Göz Ardı Etme
   2. Kısa Dönemli Hedefler
   3. Amaçsız Hedefler
   4. Odak Kayması
3. Çalışan Boyutu
   1. Alışkanlık Geliştirememe
   2. Metal Yorgunluğu
   3. Proje Yanılgısı
   4. Sübjektif Yaklaşım

Yalın Dönüşüm yolculuklarında sürdürülebilirliğin önündeki bu 12 engelin detaylarını ilerleyen yazılarda ve haftalarda takip edeceksiniz. Umarım Yalın Dönüşüm’ün sürdürülebilirliğini sağlamada #direnyalin’dan sonra direncinizi kuvvetlendirecek bir diğer yazı (dizisi) de bu olur.

Sevgiler

Can Yükselen