Geçen hafta başladığımız VSM Uygulama Rehberi yazı dizisinin ikinci yazısı ile devam ediyoruz. İlk yazımızda VSM ile ilgili temel bilgileri vermiş ve ilk dört adımı anlatmıştık. Dilerseniz 5. adım ile devam ederek başlayalım.
5- ÜRÜN AİLENİZİN AKIŞINI KAPIDAN KAPIYA TAKİP EDİN
VSM çalışmasını yapacağınız ürün ailesini belirledikten sonra mevcut durum tespitini yapacağınız sınırları belirlemek çok önemlidir. VSM çalışması akış zamanını esas aldığından başlangıç ve bitiş noktaları baz aldığınız akış süresine direkt etkir. Değer Akış Haritalama çalışmasına ilk kez başlayan bir ekip için işletme içinde kapıdan-kapıya olan seviyeyi belirlemek gereklidir. Siparişten-teslimata; siparişten-tahsilata; tasarımdan-üretime gibi birçok seviyede şirket içi VSM çalışması yapılabileceği gibi; birden fazla işletmenin bulunduğu ya da işletmeler arası olan en geniş kapsamlı VSM çalışmaları da yapılabilir. Ancak pilot çalışmada olumlu etki bırakmak ve acemiliği burada atmak için bir ürün ailesinin siparişten teslimata kadar sürecini analiz etmek en doğru tercihtir.
6- HATA YAPMAKTAN KORKMAYIN
Değer Akış Haritalaması birçok verinin analiz edimesini gerektiren bir mevcut durum tespiti olduğu için verilerin içerisinde gezinmek size birçok konuda gelecek durum ile ilgili ipuçları verebilir. Ancak bu durum aynı zamanda birçok verinin kontrolunu da gerektirdiğinden hesaplamalar ve sayıların arasında irili ufaklı hatalar yapmanız olasıdır. Bu ilk VSM çalışmanız olduğu için elinizi sakın korkak alıştırmayın. Hata yapın, düzeltin, silin, yeniden çizin. Yeter ki mevcut durum haritasını çıkarırken “görmeyi öğrenmeye” başlayın. Aslolan devamlı hatalar yaparak daha iyi bir değer akış analizi için doğru verileri kullanmayı öğrenmektir. Her değer akış haritalama – VSM çalışması size yeni bir deneyim katacaktır. İlk VSM çalışmanızı kuvvetli bir iletişim ortamı oluşması açısından renkli post-it’ler ve büyük rulo kağıtlar kullanarak tüm ekibin katılımı ile “devamlı hatalar yaparak” gerçekleştirmeniz en etkili yoldur. Elbette hesaplamalar ve veri analizi için bilgisayardan yararlanın; ancak verilerle dolu bilgisayar ekranına gömülüp çalışma odağınızdan uzaklaşmayın. Sonrasında bilgisayarı tercih edebilirsiniz tabii ki, ama önce acemiliği öğrenin.
7-SEMBOLLERİ TANIYIN
Değer Akış haritası dünyanın neresine giderseniz gidin; bu mantığı bilen birinin okuyacağı bir harita olmalıdır. İşte bu yüzden bir değer akış haritasında sembol ve rakamlardan başka bir şey göremezsiniz. Sembollerin bazılarını aşağıda paylaştığım fotoğraftan görebilirsiniz.
8- MEVCUT DURUM HARİTASI ÇİZEREK İŞE BAŞLAYIN
VSM çalışmaları ürün ailesi seçiminden sonra mevcut durum haritası çizimi ve mevcut durum haritası çizimi tamamlandıktan sonra da gelecek durum tasarımını kapsayacak şekilde ilerler. Son olarak kaizen aksiyonları ve iş planı ile son bulur. Durum böyle olmasına rağmen VSM çalışmalarında yapılan en büyük hatalardan biri Mevcut Durum haritasını çizmeye başlamadan Gelecek Durum Tasarımı ile ilgili hayallere kapılmaktır. Adı üzerinde “mevcut durum” tespit edilmeden iyileştirme noktalarını görmek imkansızdır. Hayal kurmadan önce nerede olduğunuzu bilmelisiniz. Yoksa kendinizi hayaller dünyasında kaybolmuş olarak bulabilirsiniz. Bu yüzden kendinize hakim olup mevcut durum tasarımını tamamlayana kadar Gelecek Durum ile ilgili heyecanlara kapılmamalısınız.
8-a) DEĞER NOKTASINDAN İŞE BAŞLAYIN
Yalın Düşünce’nin ilk temel taşı olan Değer kavramını müşteri belirlediğine göre; haritada ilk ele alınması gereken nokta Değeri tanımlayan müşteri ve transfer ile ilgili bilgileri ortaya koyarak aşağıdaki soruları cevaplamaktır.
Müşteri ile ilgili olanlar
– Seçilen ürün ailesi için müşteri talebi nedir?
– İşletmenin bu ürün ailesi için çalışma zamanı nedir? (Kaç vardiya, kaçar saat?) iken
Transfer ile ilgili olanlar ise
– Teslimat sıklığı nedir?
– Lot Büyüklüğü Nedir?
– Taşıma süresi ne kadardır? sorularıdır.
7-b) PROSES KUTUCUKLARINI ÇİZİN
Proses kutucuğu sembolünü haritaya yerleştirerek aşağıdaki soruları cevaplayacak şekilde kutucuğun altına bilgileri doldurun. Bu kutunun altına ihtiyaç duyduğunuzu düşündüğünüz tüm bilgileri yazabilirsiniz. Ancak en temel olanları ben burada sizlerle paylaşıyorum.
– Bu prosesin Çevrim Süresi nedir?
– Bu prosesin Model Dönüş Süresi nedir?
– Makina Kullanım Oranı nedir?
– Üretim Parti Büyüklüğü Nedir?
– Bu proseste çalışan operatör sayısı nedir?
– Bu Proseste kaç çeşit ürün üretilir?
– Bu proseste üretim parti büyüklüğü nedir? (Ürün ailesinin tamamını döndürmek için ne kadar zaman geçiyor?)
– Bu proseste molalar hariç çalışma süresi nedir?
– Bu prosesin hurda oranı nedir?
– Eğer bir proses endüstrisi iseniz ürettiğiniz ürün çeşidi bu prosesten itibaren kaç adete yükseldi (#SKU değeri?)
8-c) STOK DEĞERLERİNİ YAZIN
Üçgen sembole sahip tüm stok değerlerini ürün ailelerine göre gruplayarak altına yazın. MRP verileri bazen bu değerleri doğru tespit etmekten çok kafa karıştırmaktan başka bir işe yaramayabiliyor. Eğer MRP sisteminize dair şüpheleriniz varsa verileri el yordamıyla toplayıp haritaya not alın. Eğer bir proses endüstrisi iseniz; yani ürünleriniz son prosese doğru çeşitleniyorsa; stok değerlerini toplam olarak alabilirsiniz. Ama bunu yaparken #SKU (number of stock keeping unit) değerlerini vermeyi unutmayın.
Bu verileri doldurduktan sonra haritanın yarısına yakınını tamamlamış olacaksınız. Haftaya kaldığımız yerden devam edeceğiz.
