Artık Yalın Düşünce nedir? diye sormanın; Just in Time ne işe yarar demenin; Toyota Üretim Sistemi – TPS neleri değiştirir diye anlatmanın zannedersem pek bir anlamı yok! Artık bunları biliyorsunuz varsayıyor ve geçen haftaki Motivasyon yazımdaki gibi işin ruhuna inmeye çalışıyorum.
Toyota’nın Sırrı Ne? diye sorup zaten üretim sisteminin ayrıntılarını burada anlatmıştık; zaten işin sırrı terimleri bilmek olsaydı, herkes Yalın’cı herkes Toyota’cı olur çıkardı. Keramet bu araçları kullanacak motivasyonu, işin ruhunu ortaya çıkarmak. Toyota da bunun çok iyi bir şekilde farkında olduğu için “Toyota Way” adı altında bir yapıda herşeyi toplamayı uygun bulmuş.
Bu işin temelinde global bir firmanın kültürel farkları gözeterek ortak bir kültür yaratma çabası yatıyor. Toyota 2001 yılına geldiğinde birçok ülkede birçok fabrikaya ve 40 milletten onbinlerce çalışanı içinde barındıran kozmopolit yapıya sahip bir fabrikaydı. Böyle bir işletmenin de üretim standartlarını korumadan ortak değerleri gözetmeden müşteriye aynı ürünü aynı kalitede sunmadığı bir dünya düşünülemezdi.
Ama ne var ki “Bizim Standart iş formlarımız, kaizen’lerimiz, poka yoke’lerimiz, kanban’larımız var, daha fazlasına ne gerek var; biz TPS ile TPS evimiz ile mutluyuz!” demediler bu adamlar? Oturdular tek bir isim altında kültür farklarını gözeterek Çin fabrikasındaki montaj işçisinden tutun; Güney Afrika’daki kaynak operatörüne kadar herkesin; ama herkesin benimseyeceği bir yapı oluşturma gereksinimi duydular, adını da Toyota Way koydular.
“Peki nedir bu Toyota Way nelerden oluşur, ne işe yarar TPS Evi‘nden farkı nedir?” diye soranlara aşağıda orijinal Toyota Sunumundan bir slayt eşliğinde Toyota Way’i açıklamaya çalışacağım.
Toyota Way çok kısa olarak açıklamak gerekirse Sürekli İyileştirme ve İnsana Saygı temelinde şekillenen ortak Toyota Değerleri’nin tanımlanması ihtiyacından yola çıkan yaklaşımın adıdır.
Sürekli İyileşme temelinde, Mücadele, Kaizen ve Yerinde İnceleme‘yi; İnsana Saygı temelinde ise Saygı ve Takım Çalışması’nı içinde barındırır.
Mücadele; Toyota’nın ürün ve hizmetleri ile değer yaratarak mücadele ruhu içinde rakiplerini değerlendirmesi; uzun vadeli bakış açısı çerçevesinde özenli kararlar alarak gelecek vizyonunu şekillendirmesini öngörür. Toyota için Mücadele Sürekli Gelişimi körükleyecek en önemli araçlardan biridir.
“Vay efendim, ben bilgimi kimseyle paylaşmam, rakibimin benle ilgili bilgi sahibi olmasını istemem” gibi bir kibre hiçbir zaman sahip olmamıştır Toyota. Aksini iddia edenlerin tezini piyasada bulabileceğiniz sayısız Toyota kitabı ve fabrikasını turistik bir tesis gibi gezdiren zihniyetin varlığı ile anında çürütürüm. Bi bakın bakalım etrafınıza bi Honda Tarzı, Hyundai Yönetim Sistemi gibi bir kitap bulabilecek misiniz?
Toyota’nın iddiası bu bilgilerin paylaşılarak çoğaldığı ve rakipler tarafından daha ileriye taşındığı bir ortamda eğer öncülüğü kaybederse, kendini yeniden geliştirip bu değişime ayak uydurarak Sürekli İyileştirmeye katkıda bulunmakta saklıdır.
Bu anlayışa sahip bir işletmenin gelişimin ve değişimin ne kadar gerisinde kalacağını varın siz düşünün!
Kaizen; Toyota’nın daha iyiye ulaşmak için sürekli değişim isteğini anlatır. Kaizen’in birebir Türkçe karşılığı olan İyiye Doğru Değişim mantığını gözeterek, büyük sıçramalı yatırım bazlı atılımlardan ziyade; küçük mütevazı adımlarla gereğince; ama sürekli gelişmeyi-değişmeyi savunur. Bu da Sürekli İyileştirme’ye katkıda bulunur.
Yerinde İnceleme ise fikir birliği oluşturarak sorunları kavramanın en etkili yoludur. Orijinal ismi Genchi Gembutsu olan bu kavram Gemba‘ya inerek kararlı ve bitmek bilmeyen inatçı bir tavırla problemleri çözmeyi öngörür. Sahaya gidip yerinde inceleme yapmak tüm şüpheleri ortadan kaldıracak yegane yoldur. Çünkü “Gemba Asla Yalan Söylemez!” Gemba’ya giden mühendis(ler) bir dedektif, bir olay yeri inceleme ekibi gibi delil toplayarak sorunu çözmeye çalışırlar. Sorunu çözmek demek ise mevcut durumu bir adım öteye taşıyıp daha iyi bir konuma gelmek anlamına gelir. Bu da zaten sürekli iyileştirmenin bir diğer temelidir.
Saygı, karşılıklı güven ve sorumluluk içinde, dürüst iletişim halinde toplum ve paydaşlara saygıyı anlatır. Bu sanıldığı kadar basit; kelimelerde dile geldiği gibi kolayca anlatılabilecek, ya da “sosyal sorumluluk adı altında bir şeyler yapıyoruz işte” şeklinde kof bir kavram değildir. Toyota bu saygı kavramını çalışanları, iş ortakları, çevre, yerel/global toplum ve müşterileri mertebesinde gözetir.
Toyota Çalışanları, iş güvenliğinin hat safhada olduğunu bildikleri, ergonomik, muda, muri ve mura yaratmayan ortamlarda çalışırlar. Toyota Tedarikçileri her daim Toyota’nın proses geliştirme ve maliyet azaltma faaliyetlerine katkıda bulunduğundan söz ederler. Ama diğer hiçbir firma için bunu söylemezler. Toyota maliyetleri düşürdüğü ölçüde belirli bir miktar payını alır diye bahsederken; diğer ana sanayi firmalarının ise hiçbir katkıda bulunmadan maliyet düşürme talebinde bulunduklarından yakınırlar.
Toyota gerek fabrikalarında gerekse ürettiği otomobillerde çevreye önem verdiğini açıkça gösterir. Yenilenebilir enerji kaynakları kullanan yeşil fabrika binalarını da, hybrid teknolojisini kullanan arabaları da ilk hayata geçiren Toyota’dır. Dünyanın en az arıza yapan aracı istatistiklerle sabit bir şekilde Toyota’dır. Geri çağırma olayıyla bu durum her ne kadar zedelenmiş görünse de bu arabaların hiçbiri arıza yapmamıştır. Küçük bir parça değişimi için (cam açma-kapama düğmesi) ortalığı velveleye veren ve bunun müşteri ve insan hayatı için ne kadar önemli olduğunu dile getiren Toyota’nın kendisidir.
Diğer birçok markanın yaptığı gibi servis hizmeti esnasında müşterilerinin araçlarına müdahale ederek bu tür küçük parçaları değiştirdiğine şahit olurken; Toyota’nın çok daha küçük boyuttaki bir olayı cümle aleme büyük bir erdem ile “ben hata yaptım!” diyerek anlatması müşteriye,topluma “saygı” değil de neyin göstergesidir?
Takım Çalışması ise Toyota’nın yukarıda anlattığım herşeyi kapsayan ve TPS’in ruhunu oluşturan insan faktörünü harekete geçiren sırdır. Kişisel ve mesleki gelişimi bu takım çalışmaları ile gözeterek, takım ruhu ve gücünü ortaya koyan; takımdaki bireylere yetki vererek, takım-birey performansının maksimizasyonunu sağlayan ve tüm bunların sonucu olarak şirket bilinci ve ruhunu geliştiren yapı Toyota Way‘in insana saygı boyutunu açıklayan diğer bir taraftır.
Toyota Çalışanları, işlerini severek ve kendilerini geliştirerek çalışırlar; Toyota, Sürekli İyileştirme kavramında anlattığı herşeyi çalışanları için de gözeten bir yapıya sahiptir. Toyota çalışanlarının bir Kaizen çalışması yürüterek, bir problem çözerek sadece Toyota’ya katkıda bulunduğunu sanmayın. Onlar aynı zamanda kişisel gelişimlerine katkıda bulunan bir şey öğrenerek hayatlarına devam etmektedirler. Öğrendikleri bir tekniği hayatlarında kullanabilecek beceriyi elde ederek Toyota Okulu’ndan mezun olurlar. Çünkü burası gerçek bir okuldur.
Toyota Way yukarıda anlattığım ve belki öve öve bitiremediğim özellikleri içinde barındıran ve Toyota’nın DNA’sını meydana getiren yapıdır. Bir şirket genlerini dünya çapındaki tüm işletmelerinde yaşatabildiği, bu genleri koruyarak yeni nesiller yetiştirebildiği, herkesi kucaklayacak özgün bir kültür geliştirebildiği ölçüde başarılıdır.
İşte Toyota Way aslında budur!
Sevgiler
CY
- Burada bazılarınız benim Toyota Fanatizmi yaptığımı ve gözlerimin hiçbir şey görmez olduğunu iddia edebilir. Hatta Toyota reklamı yaptığımı söyleyenler bile çıkabilir. Toyota’yı Japonya‘ya gidip yerinde gören, Taiichi Ohno’nun öğrencilerinden eğitim alarak TPS’i sorgulayan, Toyota’nın Sakarya’daki fabrikasında birkaç ay bulunabilme fırsatına erişen, Toyota tedarikçilerini ziyaret edip Toyota’nın onlarla nasıl çalıştığını soran-sorgulayan, Toyota’nın Sakarya insanına neler kazandırıp ne cevherler çıkardığını bilen herkes, benim yukarıda yazdıklarıma mutabık kalacaktır.
