İlk olarak Yalın’ı ele alan temel kitap önerileriyle başladık. Sonrasında Yalın’ın tekniğini kavratan uygulama kitaplarını ele aldık. Yönetim ve Liderlik konularında başucu kitaplarını da geçtiğimiz haftaki son yazıda önerdikten sonra sıra geldi Yalın’dan öncesine.
4. Yalın’ın Tarihi ve Öncesi:
Önereceğim kitaplar Yalın Düşünce kavramının oluşmasına ve Yalın Üretim’in doğuşuna sebep olan faktörleri anlamanızı sağlayacak kitaplar. Bu kitapların bazılarında 19. Yüzyılın Fordist akımının izlerini bulacak, bazılarında Kalite Yönetim Sistemi kavramlarının doğuş hikayesine tanık olacak; kimindeyse günümüz yönetim biliminin temel taşlarını oluşturan öğelerle tanışacaksınız.
1. Dünyayı Değiştiren Makina:
Aslında benim için her şeyin başladığı kitap bu kitap diyebilirim. Yalın Düşünce kitabının piyasada olmadığı zamanlarda İTÜ kütüphanesinden zar zor bulup fotokopiyle çoğalttıktan sonra önsözünde bahsi geçen bu kitabı okumanın daha doğru olacağını düşünmüştüm. Şimdi baktığımda gerçekten çok büyük sabırla okuduğumu fark ediyorum. Oldukça sert ve ağır akademik diliyle yürek isteyen bir eser olsa da otomotivin tarihine biraz merakınız varsa bazı yerlerini hayretler içinde okuyacağınız gerçek bir genel kültür hazinesi. 1800’lerin sonundan kitabın yazıldığı 90’lı yılların başına kadar dünya otomotiv tarihine bu kitapla tanıklık edebilir ve Yalın kavramının nasıl doğduğunu ve ne farklar yarattığını sayısal örneklerle anlayabilirsiniz.
2. Bilimsel Yönetimin İlkeleri:
Fordism’den bahsediyorsak bunu Taylorism olmadan yapamayacağımızı bilmemiz gerekir. Ford’un Endüstri 2.0 devrimi ile seri imalat kavramlarını nasıl ortaya koyduğunu öğrenmek istiyorsanız Frederick Taylor’un bu incecik kitabını mutlaka okumalısınız. 1911 yılında kaleme alınan bu kitapta Endüstri Mühendisliği’nin temellerini atan bu adamın verimlilik fikirlerini bulacaksınız. Yaptığı çalışmalar ve uygulamalar ile verimlilik, zaman etüdü, optimizasyonun ne demek olduğunu anlayacaksınız. İnşaattan, madenciliğe ve otomotive kadar birçok sektörde bilimsel yönetim ilkeleri ile verimliliği nasıl arttıracağınızı 100 yıl öncesinden günümüze ışık tutan bu kitapta bulacaksınız. Her şey toz pembe değil bu kitapta onu da belirteyim. Taylor’un o dönemki yönetim anlayışında devrim olan fikirlerinin yanında, operatörleri nasıl da sadece “kas gücü” olarak gördüğünü ve onların hiçbir zeka parıltısı olmadığı için ancak bu bilimsel yöntemler ile hizaya getirilebileceğini iddia eden fikirlerini de bu kitapta bulacaksınız. Toyota’nın neyi, nerede, ne zaman farklı yaptığını anlamanın güzel bir yolu…
3. Kaizen:
Dünyayı Değiştiren Makina’yı (DDM) Yalın’ın miladı kabul edersek yine milattan önce kaleme alınan kitaplardan biri olan Kaizen, verdiği örnekler, anlattığı kavramlar ile aynı Krizden Çıkış’ta Deming’in belirttiği noktalara değiniyor. Masaki Imai, Doğu ile Batı arasındaki yönetim anlayış farklılıklarını, Japonların neleri farklı yaparak Kalite, Üretkenlik ve dolayısıyla rekabetçi bir başarıyı yakaladıklarını bu kitapta kaleme almış. Kaizen kavramının bugün bildiğimiz temellerini atan kitap, Kaizen’in toplam kaliteye olan katkılarını, çalışan motivasyonunu iyileştirme ve şirket kültürünü dönüştürmedeki etkilerini uygulama örnekleri ile ele alıyor. Yalın Yönetim seviyesinde ele alınması gereken bir kitap olmasına rağmen Doğu-Batı kalite ve yönetim anlayış farklılıklarını ortaya koyan, milattan önce yayınlanan bir eser olması sebebiyle bu kategoride değerlendirilmeyi hak ediyor.
4. Krizden Çıkış:
Kalite gurusu Edward Deming’in kaleminden Toplam Kalite kavramının temellerini öğrenmek isterseniz bu kitap sizin için biçilmiş bir kaftan. “Japonlara Kaliteyi öğreten adam” olarak bildiğimiz Edward Deming’in manifestosu niteliğindeki bu kitapta kalite, üretkenlik, maliyet düşürme ve rekabetçiliğin anahtarlarını okuyacaksınız. Daha ortada Yalın kavramı yokken ve hatta Dünyayı Değiştiren Makine ve UMAP araştırması bile yokken 1982’de yazılan efsane kalite kitaplarından biri Krizden Çıkış. Toyota’nın üretim sisteminden örnekler ile Japonların Kalite kavramını nasıl sahiplendiğini ve Batının kalite anlayışının ötesine nasıl geçtiğini anlayacağınız kült bir eser. Deming’in 1900 doğumlu olduğunu düşünürsek 82 yaşında kaleme aldığı bu kitap onun ve onun gibi tüm üretkenlik insanlarının hayatının her anında nasıl gerçekten “üretken” olmayı başardığını gözler önüne seriyor.
5. Yönetim:
Yönetim bilimi dendiğinde ilk akla gelen kişilerden biri olan Peter Drucker’ın bütün kitapları efsanedir; ancak bu kitap konuları bütünsel ele alışı bakımından “kesinlikle okunması gereken” olarak listeye giriyor. Belki Yalın Düşünce ve Yalın Yönetim Kavramlarından direkt olarak bahsetmiyor; ancak Yalın’ın ortaya koyduğu temel değerler ile en ufak bir çelişki de barındırmıyor. Eğer Yalın Yönetimden bahsetmek istiyorsanız, modern Yönetim biliminin ve disiplininin babası olan bu adamın ortaya attığı kavramların temellerini anlamakta fayda var. Temel Aksoy’un deyişiyle “Peter Drucker, yönetim disiplinini kuran ve bu disiplinin üzerine kendi adını kazıyan bir dahidir. Bugün hepimizin kullandığı vizyon, misyon, kurumsal sosyal sorumluluk gibi bir çok modern yönetim kavramını ilk kez Drucker ifade etmiştir.” İşte tam da bu yüzden Yalın Yönetim’in öncesini anlamak istiyorsanız Yönetim, okumanız gereken kültlerden biri…
