Yazar: Can Yükselen

Once Sonra Kaizen ile iyilestirmeleri gorsel hale getirmek kanimizda var… Bu fotograf Levent’teki metrocity magazasinda bir lostra salonu vitrininde yakaladigim bir manzara. Urun gelistirmede ortaya konulan faydayi etkili bir sekilde gostermenin en iyi yolu… “Bu is Kultur isi biz Japonlara benzemeyiz’ diyenlere duyurulur…

Bir işletme içinde o işletmenin başarı performansına yön veren tüm göstergelerin (KPI-Key Performance Indicator) bir arada bulunduğu ve bu göstergelerin mümkün olan en görsel, en yalın şekilde ve yeterli şeffaflıkla ilgili kişiler ile paylaşıldığı yönetim tarzına verilen addır. Bu paylaşım için tüm göstergelerin görsel panolar vasıtasıyla herkesin görüş alanında, yoruma ve geliştirmeye açık şekilde sergilenmesi gerekir. Bu göstergeler adeta bir uçağın kokpitindeki göstergelere benzer. A3 raporlarda olduğu gibi çok laf yerine bol görsel ile zenginleştirilen bu görsel öğeler hem Kaizen’ler için fırsatlar yaratan etkili bir araç; hem de yönetimin karşılıklı güven ve şeffaflığa dayalı tutumunu gösteren birer simgedir. Görsel yönetim…

A3 ismi Toyota’da kullanılan rapor sistematiğine verilen addır. Kullanılan rapor kağıdı, 297mm x 420mm genişliğinde ISO standartlarındaki A3 olarak adlandırıldığından bu raporlama tekniğinin adı A3 olarak anılmaktadır. A3, üst yönetime yapılan sunuşların yanında; problem çözme, problem analizi, durum raporları başta olmak üzere bütün detayların bir A3 kağıdına sığdırıldığı ve bunun üzerinden tartışıldığı bir raporlama tekniğidir. PUKÖ döngüsü sistematiğini esas alarak işlenen A3 raporlar; çok laf yerine bol görsel ile detayları görünür kılıp gereksiz ayrıntılarda boğulmayı önler.Konu ne kadar uzun veya kısa olursa olsun bir A3 detayında etkili bir şekilde anlatılabilecek olgunlukta olmalıdır. Less is More (Az Özdür) özdeyişinin yönetsel raporlara yansımış…

Tam zamanında üretim olarak türkçeleştirilen Just in Time kavramı, istenilen ozelliklerdeki bir ürünü istenilen zamanda istenilen miktarda uretebilmeyi öngörür. Toyota Evi’nin iki ana sütunundan biridir. Musteriden talebi çekip (Çekme), bunu seviyelendirdikten (Heijunka)  sonra, Sürekli Akış yaratarak Takt Zamanına göre üretim yapmayı başaran bir üretim sistemi; Just in Time (JIT) esaslı çalışan bir üretim sistemidir. Toyota Evi’nin diğer ana sütunu olan Jidoka’da olduğu gibi JIT de problemleri görünür kılmayı amaçlar. 1930’larda Kiichiro Toyoda tarafından Amerikan otomotiv endüstrisinden farklılaşma yolu olarak seçilen JIT anlayışı, 1950’li yıllarda Taiichi Ohno tarafından hayata gecirilmis bir üretim sistemidir. JIT stoksuz çalısmanın on kosuludur.

Taiichi Ohno Toyota Üretim Sistemi’nin (TPS) kurucusu ve Yalın Düşünce sisteminin Dedesi* olarak adlandırabileceğimiz; Toyota Mühendisi büyük zat’tır. Kendisi hakkında daha fazla wikipedik bilgi vermek istemiyorum. İsteyen gitsin wikipedia’dan okusun. Ben satır araları ve her yerde bulamayacaklarınızı yazacağım. Bir Yalın Danışman için Taiichi Ohno’nun ne anlam ifade ettiğini anlatacağım. Kendisi unutulmaz ilham verici sözleri ve mimarı olduğu üretim sistemi ile bugün birçok firmanın ulaşmaya çalıştığı mükemmellik yolculuğunun ilk yolcusu. Nasıl Henry Ford, Frederick Taylor’sız Ford Model T’yi bir fenomen haline getiremeyecekse; Kiichiro Toyoda da Taiichi Ohno olmadan bugünün bir fenomeni olan Toyota Üretim Sistemi’ni hayata geçiremeyecekti. Büyük markaların arkasında başrol…

Poka Yoke Nedir? Hataların yalıtımı olarak Türkçe’ye çevirebileceğimiz Poka Yoke kelimeleri, işletmelerdeki proseslerden sorumlu operatörlerin işlerini yanlış yapmalarına engel olan sistemlere verilen addır. Poka Yoke’ler bir parçanın montajında; bir sürecin ilerleyişindeki insan faktörünün etkili olduğu hataları ortadan kaldıran araçlardır. Poka Yoke; fiziksel olarak montajı önleyen bir araç – USB’lerin bilgisayarlara yanlış takılmasının imkansız olduğu gibi; ilgili iş tamamlanmadan bir sonraki istasyona geçişi önleyen fotoselli bir sistem -AVM’lerdeki otomatik kapılardan ve X-Ray’lerden geçmeden içeri giremediğiniz gibi; veya her iki sistemin entegre edilmiş hali şeklinde olabilir. Poka Yoke araçları sensör ve fotoselleri içinde bulunduran karmaşık sistemler olduğu gibi; oldukça basit mekanizmaları içeren Zihni Sinir…

Sorusuna tek bir cevap vermek güç; ancak Yalın Düşünce gözlüğüyle bir şirketi incelediğimde gözlemlediğim sorunlar, aslında Yalın Düşünce’nin 5 temel sütunundaki eksiklikler kadar temel kaidede de problemler olduğuna işaret ediyor. Hatırlarsanız Yalın Ev’in bu 5 sütundan oluştuğundan bahsetmiştim. Bahsetmeye de sıklıkla devam edeceğim.Neydi bu sütunlar Değer, Değer Akışı, Sürekli Akış, Çekme ve Mükemmellik… Burada oturup bu sütunları tek tek ele almayacağım. İsteyenler yine web sitesinde bu başlıklara gidip ne anlama geldiğini öğrenebilir. Ben bugün bu 5 sütunun ne işe yaradığından çok bu 5 sütunun oturduğu kaidenin sırrını ve bizim işletmelerde olmayan bu kaidesizliğin-tabansızlığın yol açtığı sorunları ele alacağım.  Bu ana…

Japonca lamba anlamına gelen ve montaj hattındaki herhangi bir istasyonda veya üretim biriminde oluşan bir problemi ilgili kişiye haber veren sesli ve/ya ışıklı bir uyarı sistemidir. Andon, makina duruşları, malzeme teminindeki bir gecikme, kalite ile ilgili problemlerde, takım liderini ya da ilgili sorumluyu uyaran; setup için haber veren bir ekipman olarak  veya montaj hattında iş istasyonundan sorumlu operatörün takt zamanının üzerine çıkması gibi durumlarda takım liderinden bir yardım çağrısı istemesi durumunda kullanılabilir. Andonlar basit ışıklı uyarılar şeklinde tasarlanabildiği gibi; birçok istasyonun durumunu görselleştiren ışıklı panolar halinde de olabilir. Andon’lar sayesinde üretimdeki bir sorun ya da bir değişiklik anında görülebilir. Andon…

Bir işletmede çalışan operatör, makina veya diğer birimlerin gereğinden fazla yüklenerek ideal zaman ve emek miktarının üzerinde zorlanmasına Japonca Muri adı verilir. Muri, kaynakların etkin planlanmamasindan kaynaklı olusan dengesiz yüklemenin bir sonucu da olabilir. Devamlı değişen üretim planlari ve müşteri taleplerindeki dalgalanmaları kompanze edemeyen bir işletmede sıkça rastlanan bu soruna da Japonca dengesiz yük anlamına gelen Mura adı verilir. Müşterinin parasını odemeye hazır olduğu Deger yaratan faaliyetlerin haricindeki her şey Yalin Düşünce’de israf olarak adlandırılır. Japonca israf kelimesinin karşılığı ise Muda’dir. 7 tip Muda vardır. Mudalar; Muri ve Mura’lar önlenmeden tam olarak yok edilemez. Bas harfi M ile başlayan bu…

Setup’larınızı kısaltın! Sayısını artırın! Bu konuyu dile getirdiğimde cogu işletme sahibinin ya da planlama sorumlusunun ağzından bu ya da buna benzer bir cümle çıkıveriyor. Diyalog aynen şu, birebir aktarıyorum: – Daha kısa sürede Setup yapmak Setup sayınızı artırarak daha sık ürün degisikligi yapmanızı saglar, bu da size esneklik katar – Hocam iyi güzel diyorsun da benim zaten haftada 200 ondan 300 de bundan siparişim var zaten Pazartesi Salı birine; çarşambadan cumaya kadar da ötekine üretim yapar bir kere Setup yapıp makinayı durmadan çalıştırırım, ne diye ayar yapıp zamanımı bosa harcayayım. Benim esnek olmama lüzum yok. Burada verilecek türlü türlü cevap…