Bu haftayı Yalın ile ilgili gelen sorular ve verdiğim cevaplara ayırıyorum. Soru-Cevap kısmını sitede aktive ettiğimden beri birçok soru ve katkı geldi. Bu soruların aynı zamanda çoğunluğun da sesi olacağını düşünerek verdiğim cevapları biraz daha kapsamlı hale getirerek burada paylaşmaya karar verdim. Daha önce paylaştığım Sıkça Sorulan Sorular bölümüne de buradan ulaşabilirsiniz.
Sizlerin de soruları varsa aşağıdaki formu doldurarak bana ulaşabilir veya eklemek istediğiniz yorumlarınız varsa benimle paylaşabilirsiniz.
Herkese iyi okumalar…
SORU: Fabrikada yalın üretim için nereden nasıl başlamak gerekir?
Yalın Dönüşüm’e başlamak konusunda birçok farklı alternatif mevcut.
Bu alternatifler sizin üretim ortamınıza, şirket kültürünüze ve yalınlık seviyenize göre değişkenlik gösterebilir. Kimi firmalar 5S faaliyetleri ile başlayıp bakım ve kayıp yönetimi üzerinden ilerlerken; kimileri VSM ile başlayıp Kaizen mantığını firma içerisinde yerleştirerek Yalın Dönüşüm yolculuğuna başlayabiliyor. Kimileri de firma stratejisi üzerinden Hoshin Kanri ile hedefleri ekipler bazında dağıtarak kültürel değişimi öne çıkarıyor.
İşletmede daha önce herhangi bir Yalın veya TPM organizasyonu mevcut değilse, şirket yapısını incelemeden “şu yoldan ilerlenmesi gerekir” diye karar vermek doğru olmaz.
Dolayısıyla sizin Yalın’a nereden başlayacağınızı anlamak ve yorumlamak için işletmenize gelerek kısa bir saha turu yapmak ve sonrasında yönetimin de katıldığı bir toplantıda beklentilerinizi anlayacak bir değerlendirmede bulunmak daha doğru olacaktır. Bundan sonra yol haritası sizlerin beklentileri doğrultusunda şekillendirilecektir.
8 Adımda Yalın Dönüşüm’ü Başlatmak adlı yazımı okuyarak daha detaylı bilgi alabilirsiniz.
SORU: Çalışacağım firmada Yalın Üretim Liderliği pozisyonuna atandım. Başlangıç olarak nelere dikkat etmeliyim veya nerden başlamalıyım sizden küçük bir yardım istiyorum . Sizler gibi bende yalın üretim sistemine gönül vermiş biriyim .Bu konuda değerli deneyimlerinizi paylaşırsanız çok sevinirim .
Bulunduğunuz pozisyon sınırları çizilmiş ve Yalın anlamında kültürel dönüşümünü olgunlaştırmış bir işletmedeki pozisyon ise yol haritanızı çizmek nisbeten daha kolay; ancak henüz yeni başlayan bir oluşumun başına atandıysanız durumunuz daha farklı olabilir. Eğer yeni başlayan bir organizasyonda iseniz sizin şirketteki tecrübeniz ve organizasyondaki kültürel dinamiklere göre nereden başlayacağınız yine değişkenlik gösterecektir. Burada sorulması gereken sorular:
- Şirketin Yalın faaliyetlerdeki geçmişi ne kadar? Bir kültürel dönüşüm başlamış mı? Daha önceden bir direnç var mı?
- Sizin şirketteki geçmişiniz ve yeraldığınız pozisyonlar ne? Bambaşka bir departmandan mı buraya geldiniz; yoksa Yalın Dönüşümünü tamamlamış veya devam etmekte olan bir şirketteki pozisyonda (Yalın ile direkt alaklı veya değil) çalıştınız mı?
- Sizin Yalın faaliyetlere olan ilginiz nasıl? Daha önce adını “Yalın” koymasanız bile yaptığınız benzer çalışmalar var mı? Saha ile diyaloğunuz ne düzeyde? Günde kaç defa üretim hattına inersiniz?
Bunlara vereceğiniz cevaplara göre çizeceğiniz yol haritası farklılık gösterecektir.
SORU: Proses yoğun endüstrilerinde Yalın uygulamak ile emek yoğun üretim yapan tesislerde Yalın uygulamak arasında fark var mıdır? Her iki sektörde neler yapılabilir?
Proses endüstrisi ağırlıklı bir işletmede, ekipman yoğun bir sektör olduğu için kayıp analizleri ve kayıp sınıflandırmasına dönük çalışmalar yoğun ilerleyecektir. Bu gibi yerlerde saha içi aksiyonları hızla alacağınız kayıp-duruş analizlerinin yapılması, OEE verilerinin analizi; eğer varsa bile bu verilerin doğru şekilde hesaplanıp kayıpların doğru sınıflandırılması önemlidir. Arıza-bakım stratejisinin oluşturulması ile Otonom-Planlı Bakım aktivitelerine bir an önce start verilmesi, tespit edilen kayıpların azaltılması için oldukça önemlidir.
Eğer işletme kesikli (discrete) üretim yapan emek-yoğun bir işletme ise, buradaki strateji ekipman kayıpları yerine israflara odaklanmak olacaktır. 7 büyük israfın analiz edilmesi, zaman etüdlerinin yapılması, standart iş koşullarının temin edilmesi ile çalışan verimliliğinin arttırılması hedeflenmelidir. Proses içi değişkenlik koşullarını azaltılması sonrası seviyelendirilmiş çekme (Heijunka) sisteminin kurgulanması ile stokların azaltılması mümkündür. Aksi halde stokları azaltmak imkansızdır.
SORU: Siparişlerin çok dalgalı geldiği bir piyasada yalın olarak kurmuş olduğunuz sistem işinizi görebilir mi? Örneğin imalatın ortasında bir tane süpermarketimiz var ancak bir anda siparişler o kadar dalgalandı ki hiç gitmeyen bir ürünü imal etmek durumunda kaldık. Kanban için öngördüğümüz ufak stok miktarının üzerinde yarı mamule ihtiyacımız oldu ve sonuç olarak malzemeyi vaktinde üretemedik. Bu tür bir durumda ne yapılır? Kanban’da daha fazla mı stok tutulur?
Burada sorulması gereken bir diğer soru “siparişlerin dalgalı olduğu bir işletmede ben çekme sistemi kurgulamalı mıyım?” olmalı. Siparişlerin bu kadar dalgalı geldiği bir ürün grubunda çekme yerine belki siparişe göre üretim yapmalısınız. Yalın Üretim ile çalışan bir işletmede tüm sistemin çekme ile çalışması gibi bir koşul yok. Karma bir üretim planlama sistemi kurgulayabilirsiniz. Buna göre bazı ürün gruplarınız siparişe göre üretilerek yani itme ile; bazıları ise çekme ile planlanacaktır.
Dolayısıyla ABC analizini sadece talep miktarı değil; talep değişkenliğine göre de yapmak gerekir. Buna göre üretim planlama ve kontrol stratejinizi belirlerseniz bu tip stock-out olma durumları başınıza gelmeyecektir. Bu yönteme ABC-XYZ analizi diyoruz.
Bir diğer konu da bahsettiğiniz bu ürün grubunun işletmedeki karlılığıdır. Eğer hem dalgalı siparişe sahip hem de düşük kar oranı olan bir ürün ise bu tip bir ürün grubu yerine talebi daha düzgün ve öngörülebilir olan bir müşteri ile anlaşılmalıdır. Taiichi Ohno‘nun tanımladığı akış ve Mura‘ların azaltılması tam da bunu gerektirir.
SORU: Değer Akış Haritası’nda prosesler arasındaki stok miktarlarının altında yazan sürenin ne olduğunu ve nasıl hesaplandığını tam anlayamadım. o süre stokların orada bekleme süresi mi yoksa bütün stokların işlem görebilmesi için gereken süre midir?
VSM’de (Değer Akış Haritası) prosesler arasındaki stok miktarlarının altında yazan süre, tek bir ürün için müşteri talebinin sn cinsinden değerin (Takt Time) oradaki stok miktarı (adet) ile çarpılması sonrucunda elde edilen değerdir. Teorik olarak müşteri 10 dakikada bir ürün talep ederken siz orada 600 adet stok tutuyorsanız toplam 100 saatlik bir stok biriktirmektesiniz. Yalın Düşünce’nin üçüncü prensibi olan sürekli akış‘a göre eğer siz hiçbir şekilde israf yaratmayan proseslerde üretim yapıyor olsaydınız, her bir proses müşteri talebi ile uyumlu üretim yapacağı için ara stoklar hiç olmazdı. VSM’de stokların altında yazan o süre ürünlerin müşteri talebini karşılamak üzere kuyrukta beklediği süreyi yani (bekleme ve envanter israflarını) işaret eder.
Bu haftalık 4 soruyu cevaplamış oldum. Yeni sorular geldikçe ve genele hitap eden sorular biriktikçe ben buradan paylaşmaya devam edeceğim. Herkese iyi haftalar
Can Yükselen
